Je zit rustig met een tas koffie te scrollen op je smartphone. Plots krijg je een melding van je bank… of dat denk je toch. Even later ben je je zuurverdiende centen kwijt. Klinkt herkenbaar? Je bent niet alleen.
Identiteitsdiefstal: meer dan enkel je naam
Als iemand je identiteitsgegevens in handen krijgt, kan die daar van alles mee doen. Krediet aanvragen, aankopen doen, zelfs nieuwe rekeningen openen. En vaak merk je het pas als je al in de problemen zit.
Een geboortedatum, rijksregisternummer, kopie van je ID-kaart… allemaal waardevolle informatie voor fraudeurs. Deel die dus nooit zomaar, ook niet via berichtenapps of mail.
Dit is een grote reden waarom steeds meer mensen op zoek gaan naar platforms en diensten waar ze hun identiteitsgegevens gewoon niet moeten invullen.
Bij onze noorderburen is er bijvoorbeeld een “Cruks”-systeem, waarbij mensen die een gokje willen wagen hun gegevens moeten invullen bij het casino, samen met een identiteitsbewijs en vaak zelfs financiële gegevens. Niet zo leuk als dat casino er niet veilig mee omgaat, denk je dan.
Steeds meer Nederlanders kiezen dan ook voor gokken bij een casino zonder Cruks, omdat ze daar rustig en veel anoniemer kunnen spelen. Niemand kan hun identiteitsgegevens stelen, want ze hebben die gewoon niet moeten opgeven.
Phishing: de klassieker die blijft werken
Phishing is nog steeds de populairste truc in het boekje van oplichters. En nee, dat is geen oud nieuws. In België zijn er elke dag mensen die in zo’n val trappen. De mails of sms’jes zien er steeds echter uit, compleet met logo’s van je bank en foutloze zinnen.
Het enige wat ze nodig hebben, is dat jij één keer klikt. Daarna is het hek van de dam. Ze vissen naar je bankgegevens, je wachtwoorden, of erger nog: toegang tot je bankapp. Eén verkeerde klik, en je bent erbij.
Nepinvesteerplatformen: snel rijk, snel blut
In advertenties – vaak op sociale media – zie je bekende gezichten die zogezegd fortuinen verdienden met crypto of forex. Je klikt, denkt dat het legitiem is, en voor je het weet heb je geld gestort bij een “investeerplatform”.
Alleen: dat platform is nep. Je krijgt mooie grafiekjes te zien, met stijgende lijnen. Ze bellen je zelfs op om je over te halen om meer te investeren. Totdat je het geld wil opnemen. Dan verdwijnen ze, samen met je spaarpot.
Valse webshops: mooie deals, lege dozen
Je kent het wel: een prachtige designertas voor een fractie van de prijs. Of een gameconsole die elders al maanden uitverkocht is. Je bestelt, betaalt… en wacht tevergeefs. Valse webshops schieten als paddenstoelen uit de grond.
Ze gebruiken professionele foto’s, reviews (vaak gestolen), en alles lijkt betrouwbaar. Tot je beseft dat je bestelling nooit zal aankomen, en je geld wél verdwenen is. Controleer dus altijd het btw-nummer en het adres, en vertrouw je buikgevoel.
Social engineering: als mensen het zwakke punt zijn
Cybercriminelen gebruiken niet alleen techniek, maar ook psychologie. Ze spelen in op je emoties: angst, nieuwsgierigheid, vertrouwen. Social engineering is geen sciencefiction, maar dagelijkse realiteit.
Denk aan een telefoontje van “Microsoft”, zogezegd om je pc te beveiligen. Of iemand die zich voordoet als je baas en dringend geld vraagt via e-mail. Je vertrouwt het, handelt snel, en voor je het weet, heb je geld overgemaakt naar een oplichter.
QR-codes: handig, maar niet altijd veilig
QR-codes zijn overal. In restaurants, op affiches, zelfs op parkeerautomaten. Maar wist je dat ze ook vaak misbruikt worden? Cybercriminelen plakken hun eigen QR-code over de echte. Of ze sturen je er eentje in een mail.
Als je die scant, kom je terecht op een valse website. Of erger: je geeft per ongeluk toestemming voor een betaling. Altijd dubbelchecken dus. En klik niet zomaar door als je niet weet wie de afzender is.
Marktplaatsfraude: kopen én verkopen kan fout gaan
Via tweedehandsplatformen worden dagelijks duizenden deals gesloten. Meestal gaat dat goed, maar er zijn uitzonderingen.
Sommige oplichters doen zich voor als koper en sturen een valse betaalbevestiging. Of ze gebruiken een “verzenddienst” waarbij jij eerst moet betalen om zogezegd verzekerd te zijn. Ook als verkoper kan je slachtoffer worden van nepbetalingen of terugboekfraude.
Bank-apps en malware
Cybercriminelen proberen ook malware op je toestel te installeren. Soms gebeurt dat via een zogezegde beveiligingsapp, soms via een nep-update van je bank-app. Eén keer installeren is genoeg.
De malware geeft hen toegang tot je bankapplicatie. Ze kunnen zelf overschrijvingen uitvoeren, of alles monitoren wat jij doet. Daarom is het cruciaal om apps alleen uit officiële appstores te downloaden, en updates nooit via links in e-mails te installeren.
Wat je zeker moet checken
Als je online iets betaalt, kijk dan even na of je op een beveiligde website zit (https, slotje in de adresbalk). Dat is geen garantie, maar het is al een eerste filter. Een tweede: check het rekeningnummer – Belgische banken hebben vaak herkenbare IBAN’s.
En voel je je toch onzeker? Vraag het aan iemand. Twee paar ogen zien meer dan één. Zeker als het om grotere bedragen gaat, kan een objectieve mening veel ellende besparen.
